رژیم کتوژنیک چیست ؟
در اجرای اصولی رژیم کتوژنیک، بدن با قرار گرفتن در حالت کتوز، کبد چربی‌ها را به مولکول‌های کوچکی به نام کتون تبدیل می‌کند که می‌توانند به عنوان منبع جایگزین انرژی برای مغز، قلب و عضلات عمل کنند.با محدود کردن مصرف کربوهیدرات‌ها به کمتر از ۵۰ گرم در روز، بدن را مجبور به سوزاندن چربی‌ها برای تولید انرژی می‌کند. این رژیم شامل مصرف مقادیر بالای چربی‌های سالم (مانند آووکادو، روغن زیتون، مغزیجات)، پروتئین متوسط (مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ) و کربوهیدرات بسیار کم (مانند سبزیجات غیر نشاسته‌ای) می‌باشد
رژیم کتوژنیک در دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ به عنوان یک روش برای درمان صرع در کودکان رایج شد. پزشکان متوجه شدند که با کاهش مصرف کربوهیدرات و افزایش مصرف چربی، می‌توانند حملات صرع را در کودکان کاهش دهند. این رژیم در طول زمان تکامل یافت و به عنوان یک روش موثر برای کاهش وزن و بهبود سلامت عمومی شناخته شد.
تاریخچه ی رژیم کتوژنیک
رژیم کتوژنیک در دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ به عنوان یک روش برای درمان صرع در کودکان رایج شد. پزشکان متوجه شدند که با کاهش مصرف کربوهیدرات و افزایش مصرف چربی، می‌توانند حملات صرع را در کودکان کاهش دهند. این رژیم در طول زمان تکامل یافت و به عنوان یک روش موثر برای کاهش وزن و بهبود سلامت عمومی شناخته شد.
امروزه، رژیم کتوژنیک به عنوان یک گزینه درمانی برای بیماری‌های مختلف مانند دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی عروقی، آلزایمر و برخی سرطان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در سال‌های اخیر، استفاده از رژیم کتو برای بهبود سلامت بدن و کاهش وزن نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است
فواید رژیم کتوژنیک:
- چربی سوزی بیشتر
- عملکرد بهتر حافظه
- پوست شفاف و سالم
- احساس گرسنگی کمتر
- حفظ بافت عضلانی
- عملکرد بهتر هورمون های بدن
- ضد بیماری های صرع ،آلزایمر ،سرطان ،سندرم پلی کیستیک
- کاهش وزن سالم
- کنترل قند خون و دیابت
- بهبود سلامت قلب و عروق
- افزایش انرژی و تمرکز
- کاهش التهاب
- بهبود عملکرد مغز و پیشگیری از آلزایمر
مهم‌ترین عوارضی که ممکن است در رژیم کتو با آن مواجه شوید:
- آنفولانزای کتو: شامل علائم خستگی، سردرد، حالت تهوع، یبوست و مشکلات خواب می‌شود.
- کمبود مواد مغذی: به دلیل حذف برخی گروه‌های غذایی، ممکن است نیاز به مکمل‌های غذایی باشد.
- مشکلات گوارشی: مانند یبوست، اسهال و گرفتگی عضلات شکمی.
- کاهش عملکرد ورزشی: به خصوص در ورزش‌های استقامتی به دلیل کاهش ذخایر گلیکوژن.
- مشکلات کلیوی و کبدی: به دلیل افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار.
- بی خوابی: کاهش سطح سروتونین، هورمون تنظیم کننده خواب، به دلیل کاهش مصرف کربوهیدرات
- تغییرات خلق و خو: نوسانات قند خون، کمبود مواد مغذی مانند ویتامین B و منیزیم، و تغییرات هورمونی.
- گرفتگی عضلات: عدم تعادل الکترولیت‌ها (سدیم، پتاسیم، منیزیم) به دلیل کاهش مصرف کربوهیدرات و افزایش دفع آب.
- بوی بد دهان: به دلیل تولید استون، یکی از کتون‌های تولید شده در کبد.
- سردرد: کاهش سطح انسولین و تغییر سوخت‌وساز بدن به سمت کتون‌ها و همینطور کم آبی
- ریزش مو: به دلیل کمبود مواد مغذی و استرس ناشی از تغییر رژیم غذایی
نکات مهم برای جلوگیری از عوارض رژیم کتوژنیک
- مصرف مایعات را افزایش دهید: برای جلوگیری از کم آبی بدن و یبوست، مصرف مایعات را افزایش دهید.
- از مکمل‌های غذایی استفاده کنید: برای جبران کمبود برخی مواد مغذی، از مکمل‌های غذایی مانند منیزیم، پتاسیم و فیبر استفاده کنید.
- با یک متخصص تغذیه مشورت کنید: برای دریافت راهنمایی‌های شخصی و طراحی یک برنامه غذایی مناسب، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
- صبور باشید و به بدن خود زمان دهید: رسیدن به کتوز و سازگاری بدن با رژیم کتوژنیک ممکن است چند روز تا یک هفته طول بکشد. صبور باشید و به بدن خود زمان دهید تا با این تغییر سازگار شود.
چطور رژیم کتوژنیک را شروع کنیم؟
شروع رژیم کتوژنیک نیازمند برنامه‌ریزی و آگاهی است. ابتدا، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا مطمئن شوید این رژیم برای شما مناسب است. سپس، با اصول کتو آشنا شوید: کاهش شدید کربوهیدرات، افزایش مصرف چربی‌های سالم و مصرف متعادل پروتئین.
در گام بعدی، برنامه غذایی خود را تنظیم کنید. غذاهای مجاز و ممنوع را بشناسید و یک برنامه غذایی هفتگی تهیه کنید. از منابع معتبر برای پیدا کردن دستورهای غذایی کتوژنیک استفاده کنید و به تدریج تغییرات را در رژیم غذایی خود اعمال کنید.
در نهایت، صبور باشید و به بدن خود زمان دهید تا با رژیم کتو سازگار شود. ممکن است در ابتدا عوارض جانبی مانند خستگی و سردرد را تجربه کنید، اما این علائم معمولاً موقتی هستند. با پیگیری مداوم و رعایت اصول کتو، می‌توانید به اهداف کاهش وزن و بهبود سلامتی خود دست یابید.
همه افراد می‌توانند از رژیم کتوژنیک استفاده کنند. این رژیم برای افراد مبتلا به صرع، دیابت نوع ۲، افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، افراد سرطانی و بسیاری از بیماری‌های دیگر مفید است.
چه کسانی نباید رژیم کتوژنیک بگیرند؟
- زنان باردار و شیرده
- افراد مبتلا به دیابت نوع ۱
- افراد مبتلا به پانکراتیت یا التهاب پانکراس
- افراد مبتلا به اختلالات خوردن
- افراد با سابقه سنگ کلیه
- بیماران کلیوی یا کبدی